Merhaba arkadaşlar bu yazımda Elektrik ve Elektronik mühendisliği için çok önemli bir program olan Pspice’ı anlatacağım. Pspice Orcad firması tarafından geliştirilmiş Windows tabanlı bir simülasyon programıdır. Teoride yazıp çizdiğimiz devrelerin parametrelerini ve elemanların grafiklerini,ölçümlerini davranışını tam olarak simüle edip kullanıcıya sunan çok kullanışlı bir programdır. Pspice’ın bu özelliği bizi her defasında devreyi tekrar tekrar kurmaktan, devreyi etkileyen dış etkilerden parazitlerden ve birçok zahmetten kurtarmaktadır. Ayrıca netlist dili hem çok basit hem de çok pratiktir. Bunun yanında Pspice’ın schematik arayüzünü kullanıp devremizi doğrudan Proteusta olduğu gibi kurup çalıştırabiliriz.
Pspice genel özellikleri
• Pspice’ın ilk satırı her zaman başlık olarak kullanılır. Başlık kullanılmayacaksa ilk satır boş bırakılmalıdır
• Yorum satırı oluşturmak için * işareti kullanılır.
• Bir elemanın parametrelerini girerken bir alt satıra taşma oluyorsa alt satır + işareti ile başlanır.
• Pspice netlist her zaman .End ile biter ve .cir uzantısı olarak kaydedilir.
Pspice netlist, Pspice AD Studenti tıkladıktan sonra (ctrl-N) veya file-new-text file yolu izlenerek açılabilir. Açılacak olan sayfamız
bu şekilde olur.
Şimdi devrenin netlist dosyasının nasıl oluşturulduğuna bakalım. 
Yukarıdaki devrede düğüm noktaları 0 1 2 diye belirtilmiş. Genel olarak bir fikir oluşturması için bu devrenin netlist dosyasını oluşturalım.
|
1 2 3 4 5 6 |
ilk devre Vdc 1 0 DC 20V R1 2 0 10K R3 2 0 15K R2 1 2 1K .END |
Devredeki elemanları sırasıyla aşağıdaki gibi tanımlarız.
Direnç
Risim +uç -uç direnç değeri
Rg 12 13 100MEG
Bobin
Lisim +uç -uç bobin değeri başlangıç değeri
Ls 24 25 10mH IC=0A
Kapasite
Cisim +uç -uç kapasite değeri başlangıç değeri
Cs 28 29 100nF IC=2V
DC gerilim kaynağı
Visim +uç -uç DC gerilim değeri
Vdc 1 0 DC 20V
DC akım kaynağı
Visim +uç -uç DC akım değeri
Vcs 0 1 DC 10A
Not: akım kaynağında dikkat etmemiz gereken nokta pozitif uç okun başladığı
taraftır.
Şimdi aşağıdaki devrenin netlist dosyasını oluşturalım.
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 |
akim ve gerilim kaynagi V1 1 0 DC 20V V2 3 0 DC 10A Rg 1 2 1K Ri 2 0 2K Ro 3 0 3K L1 2 3 10uH IC=0A C1 2 0 1nF IC=0V .END |
Fazör Olarak Gerilim ve Akım
Devremizi fazör ortamında analiz ediyorsak gerilim ve akım değerlerimizi genlik ve açı olmak üzere aşağıdaki komutlarla yazdırabiliriz.
Vac +uç -uç türü genlik fazı
Vac 1 0 AC 220V 45
Iac +uç -uç türü genlik fazı
Iac 1 0 AC 110A 30
.AC ANALİZ
. AC (DEC,LIN) nokta sayısı başlangıç değeri son değer
.AC DEC 10 10KHz 100KHz
AC analizi incelerken dekat değişimi için DEC, liner değişimi incelerken LIN seçeneği yazılır. Bode diyagramı çizimlerinde değişim logaritmik olarak değişir bunun için DEC seçeneğini kullanmak daha faydalı olur..
.PRINT AC Komutu
Bu komut devremizin fazör ortamındaki genlik, açı reel imajiner değerlerini bulmamızı sağlar. Bunun için devremizdeki gerilim ve akım kaynaklarını fazör cinsten yazmalıyız . sonra da .AC komutu ile frakans değişimindeki değerlerini inceleyebiliriz.
Örnek:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 |
Vg 1 0 AC 120V 0 Rg 1 2 500m L 2 3 33mH IC=0A C 3 0 150uF IC=0V Rc 3 0 300 .AC DEC 1 50Hz 50Hz .PRINT AC VM(3) VP(3) IM(Rc) IP(Rc) .PRINT IR(RC) II(RC) .END |
.AC DEC komutuyla sadece 50Hz frekansı analiz eder. VM(3) 3. Düğümün geriliminin genliği, VP(3) ise fazı demektir. İngilizce karşılıkları magnitude ve phase kelimesinin baş harfleri kullanılmış. IR(RC ) ve II(RC) ise Rc akımının imajiner ve reel kısmını vermektedir.
.PRINT Komutu
.DC tarnack-dğişkn bşlngç-değeri son değer artış
.DC Vk 10 20 5
DC Akım Yazdırma
.PRINT DC I(Rg) I(Ri)
*1. 2. ve 3. düğümün gerilimlerini yazdırır.
DC Gerilim Yazdırma
.PRINT DC V(1) V(2) V(3)
Örnek:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 |
V1 1 0 DC 30V R2 1 2 5K C3 0 2 1nF IC=0V L4 2 3 10uH IC=0A R5 3 0 5K .DC V1 10 30 5 .PRINT DC I(R2) I(C3) .PRINT DC V(1,2) V(2,3) .END |
*V(1,2) 1. ve 2. düğüm arasındaki gerilim yani R2 direncinin gerilimi.
Ayrıca akım ve gerilimi beraber yazdırmak istersek
.PRINT DC I(C3) V(C3)
komutunu bu şekilde de kullanabiliriz.
Devrenin Thevenin Eşdeğerini Bulma
.TF Çıkış değişkeni Giriş gerilimi
Komutu ile devrenin thevenin eşdeğer direnci ve gerilimi bulunabilir. TF: transfer fonksiyonu anlamına gelir.
Örneğin yukarıdaki devre için
.TF V(3) V1 ; komutu yazılabilir. Burada gerilim kaynağının 3.düğüme etkisi incelenmiş olur.
Transiyent Analiz
.TRAN print-step tmax print-delay max-step Şeklinde yazılır.
.TRAN 0 100ms 10ms ; 0’dan 100ms’ye kadar 10ms’lik artışlarla transiyent analiz yapılır.
Örnek:
|
1 2 3 4 5 6 7 |
V1 1 0 SIN(0V 24V 50Hz) R1 2 1 1K R2 2 0 1K C 2 0 1nF .PROBE .TRAN 0 100ms 0.1ms .END |
Sinüsoidal Gerilim
Visim +uç -uç SIN(dc değer genlik frekans gecikme df faz)
Vs 1 2 SIN( 2V 220V 60Hz 0 0 0d)
Cosinüs cinsinden yazmak için faz açısına 90 derece eklenir.
Visim +uç -uç SIN(dc değer genlik frekans gecikme df faz+90)
Vc 1 2 SIN(2V 220V 60Hz 0 0 90d)
Pspice’ta darbe gerilimi, pwl gerilimi, bağımlı kaynaklar, yarı iletken elemanlar ve uygulamaları,yarı doğrultucu, köprü bağlantılı ve orta nokta trafo bağlantılı doğrultucular için sonraki yazıda görüşmek üzere.
Musa YILDIRIM
Latest posts by Musa YILDIRIM (see all)
- Sezgisel En İyileme Yöntemleri - 3 Ağustos 2016
- Elektrik Mühendisliği - 23 Temmuz 2016
- Termokupl - 28 Şubat 2015
- Pspice Kullanımı 2 - 28 Kasım 2014
- Pspice Kullanımı 1 - 1 Ağustos 2014
fpga hakkında yazınızıda bekliyorum
En kısa zamanda FPGA ve VHDL ile ilgili sitemizde paylaşımlar yapılacaktır.